Hicret.org Namaz Köşesi

Namaz kılarken dikkat edilmesi gereken hususlar, beş vakit namaz, namaz nasıl kılınır. Püf noktalar

Sabah namazından sonra ve akşam namazından önce genellikle 45 dakikadır. Öğlen namazından önce ise genellikle yarım saattir.

Fakat bu miktarlar Ekvatordan uzaklaşma veya yakınlaşma mesafesine göre az da olsa farklılık göstermektedir.

Kunut, yatsı namazından sonra kılınan vitir namazının son rekâtında rükûdan önce yapılan duanın adıdır.

Kunut, kelime olarak “İbadet, taat, huşû, kıyam, sükût, dua” anlamlarına gelirken fıkhî bir terim olarak “taatte bulunmak, dua etmek ve herhangi bir şerden kurtulmak ya da hayrı elde etmek için namazda Allah’a sığınmak” manasındadır.

Vitir namazının üçüncü rekâtında Fatiha ve zamm-ı sûre okunduktan sonra “Allahü Ekber” diyerek eller kaldırılır ve yana salıverilmeden kunut duaları okunur, sonradan rükûa varılır.

Vitir namazında kunut, yani dua okumak ve kunut tekbirini almak vaciptir. Bu İmam-ı A’zam’a göredir. İmameyn’e göre ise bunlar sünnettir.

Secde ayeti, namazda zammı sure olarak okunacak olursa; eğer secde ayetinden sonra üç ayetten fazla okunmazsa, yapılacak rükû ve secde ile -niyet edilsin veya edilmesin- bu tilavet secdesi de yerine getirilmiş olur. Fakat tercih edilen fetvaya göre, rükû şeklinde yapılacak bu tilavet secdesine niyet edilmelidir.

Eğer secde ayetinden sonra üç ayetten fazla okunacak ise, hemen rükû veya secde ile tilavet secdesi yapılmalıdır. Secde edilmesi daha faziletlidir. Bu durumda namazın normal rükû ve secdeleri ile tilavet secdesi yerine getirilmiş olmaz.

İster tek başına ister cemaatle namaz kılınsın, sehiv secdesinin yapılışı aynıdır. Sadece cemaatle namaz kılınırken cemaatin dağılmasını önlemek için tek tarafa selam verilir ve sehiv secdesi yapılır. Tek başına namaz kılarken ise iki tarafa selam verilip sehiv secdesi yapılır.

Ayrıca namazın sonunda selam vermenin hükmü şudur: Namazın sonunda önce sağa, sonra sola selam vermek vaciptir. Bir görüşe göre ise sağa selam vermek vacip iken, sola selam vermek sünnettir. Namazdan çıkılması ise yalnız bir selâm ile meydana gelir, bununla namaz bitmiş olur.

Malik bin Sa’saa radıyallahu anh Peygamber aleyhisselâmıh şöyle buyurduklarını anlatıyor:.

Ben Kâbe-i Muazama’da iki kişinin arasında uyku ile uyanıklık arasında yatmakta iken, içi îman ve hikmetle dolu, altından bir leğen getirdiler. Boğazımdan karnıma kadar göğsümü yardılar. Zemzem suyu ile yıkayıp, îman ve hikmetle doldurdular. Katırdan küçük merkepten ise büyük, burak denilen bir hayvan getirdiler. Cibril Aleyhisselâm ile beraber gittik. Birinci kat semâya gelince:

- Kim o? denildi, Cibril a.s.:
- Cebrâil, diye cevap verdi.
- Yanındaki kim? denildi.
Cebrâil de:
- Muhammed, (sallallahu aleyhi ve sellem) dedi.
- Ona, buraya gelme daveti gönderildi mi? denildi. Cebrâil:
- Evet, dedi.
- Hoş geldi, O ne güzel bir misafirdir, denildi.

Farz namazlarda ve bayram ile vitir namazlarında bunları tayin etmek lâzımdır.

Meselâ “bugünkü sabah namazına veya cuma namazına veya vitir namazına veya bayram namazına” diye niyet edilir. Sadece farz namazını kılmaya niyet yeterli değildir. Farz namazlar bununla tayin edilmiş olmaz.

Fakat hangi namaz olduğu tayin edilmeksizin vakit içinde “bu vaktin farzını kılmaya” diye niyet edilmesi de yeterli olur.

Niyeti sadece dıştan yapmak yeterli değildir. Niyetin öncelikle mutlaka kalp ile yapılması şarttır.

Çünkü niyet, kalbe aittir. Bununla beraber niyetin kalp ile yapılıp dil ile de söylenmesi daha iyidir.

Bir kimse, kılacağı namaza kalp ile niyet ederek diliyle niyetlenmeyip bir şey söylemese, namazı yine sahih olur. Fakat kalp ile niyetlenmekle birlikte dil ile de bunu söylemesi, müstehaptır. Çünkü burada dil, kalbe yardımcı olur.

Buradaki müstehaptan kasıt, sünnet manasına gelen müstehap değildir. Buradaki müstehaptan kasıt; “selef-i sâlihîn bunu iyi görmüştür ve ulemanın tuttuğu güzel bir yoldur.” demektir.

Namaza kalp ile niyetlenmeyip sadece dil ile niyetlenmek ise yeterli değildir. Mutlaka niyetin kalp ile yapılması gerekmektedir.

Bir namaz hem kaza hem de sünnet bir namaza diye niyet edilerek kılınmaz. Bu şekilde niyet edilse bile bu namaz daha kuvvetli olan kaza namazı yerine geçer. Bu durumda sünnet namazı kılınmış olmaz.

Meşrû bir mazeretin dışında namazı kazâya bırakan kimse, bir hatâ işlemiş ve günaha girmiş olur. Bu itibarla kazâya kalan namazın, en kısa zamanda kılınması gerekir. Çünkü beş vakit namazın edâsı farz olduğu gibi, kazası da farzdır. Kazâya kalan namazın kılınmasıyla sadece borç ödenmiş olur. Günahın affedilmesi için de ayrıca tevbe istiğfar etmek lâzımdır.

Kadınlar ile erkekler karışık şekilde birlikte saf olup namaz kılması ve hele hele kadınların başı açık namaz kılması dinen kesinlikle uygun değildir, caiz değildir. Fitne ve İslam’ı yozlaştırma girişimidir. Bu, bir ifsad hareketidir. Zihinleri bulandırmaktır. İslâm böyle bir şeyi kesinlikle kabul etmez.

Yüce Dinimiz İslâm, ilahi bir kanundur. İnsanların dünya ve ahiretini temin etmek maksadıyla Hz. Peygamber (S.A.V.) Efendimize bildirilmiş olan vahye dayanmaktadır. İman ve ibadet meseleleri Hz. Peygamber (S.A.V.) Efendimiz bize nasıl öğretmişse, o şekilde yapılır. Dini konularda cahil diyebileceğimiz bir grubun bu uygulamalarının İslâm ile uzaktan yakından alakası yoktur ve batıldır.

Recebi Şerif'in ilk cuma gecesi Regaip Kandili'dir. Bu geceyi oruçlu olarak karşılamak gerekir. Bu gece akşam ile yatsı arasında 12 rekat Hacet namazı kılınır.

Hacet namazına şu şekilde niyyet edilir: "Ya Rabbi, beni Peygamber Efendimiz (S.A.V.) hürmetine feyzi ilahine, afv'ı ilahine, rıza'i ilahine nail eyle. Abid kulların arasına kaydeyle. Dünya ve Ahiret sıkıntılarından halas eyle"

İki rek'atte bir selam vererek kılınan bu namazda:

Fatiha'dan sonra her rek'atte;

3 "İnna enzelnahü..." ile 12 İhlas-ı Şerif "Kulhüvellahü ehad..." okunur.

Namazdan sonra, 7 Salatı-Ümmiye okunup secdeye varılır.

Salatı-Ümmiye şudur: "Allahümme salli ala seyyidina muhammedini'nebiyyi'l-Ümmiyyi ve ala alihi ve sahbihi ve sellim".

Günün hemen her ânına tekâbül eden bir nâfile namazı mevcuttur. Nâfile ibadetler kulu Allah’a daha çok yaklaştırır ve cennetteki mertebesini de yükseltir. Resûlullah -sallallâhu aleyhi ve selem:

“Müslüman bir kimse, farzların dışında nâfile olarak her gün Allah rızası için on iki rek`at namaz kılarsa, Allah Teâlâ ona cennette bir köşk yapar” (Müslim, Müsâfirîn 103. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Tatavvu 1) buyurmuştur.

Teravih namazı 20 rekattır ve sünnet-i müekkededir. Ramazan ayında yatsı namazından sonra kılınır.

Peygamberimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) buyuruyor ki:

“Her kim inanarak ve karşılığını Allah’tan bekleyerek Ramazan’ı ihya ederse, geçmiş günahları bağışlanır” (Buharî, İman, 25, 27; Müslim, Musafi’in, 173, 176; İbn Mace, İkametu’s-Salâ, 173; Tirmizî, Savm, 83)

Başka bir hadis-i şerifinde ise Ramazan’ın nasıl ihya edileceği bildirilmektedir:

Güneşin batışı halinde sadece o günün ikindi namazı kılınabilir. Fakat diğer bir günün kazaya kalmış olan ikindi namazı kılınamaz. Çünkü kâmil bir halde vacip olan bir ibadet, nakıs (eksik, kusurlu) olarak kaza edilemez. Kerahet vakti ise ibadetin nakıs olmasına sebeptir.

Güneşin doğuşuna rastlayan herhangi bir namaz ise bozulur. Bu sebeple bir kimse, daha ikindi namazını eda etmekte iken güneş batsa, namazı bozulmaz. Fakat sabah namazını kılmakta iken güneş doğsa, namazı bozulur. Çünkü birinci durumda yeni bir namaz vakti girmiş olur. İkinci durumda ise namaz vakti çıkmış, yeni bir namaz vakti girmemiş olur.

Kadın/erkek çıplak ayakla, çorapsız namaz kılabilirler. Fakat çorapla namaz kılmaları edeptendir.

Bununla birlikte bayanın entari veya eteği topuklara kadar uzun olmalıdır. Ayrıca ayakların bayanlar için mahrem olup olmadığı tartışmalıdır.

Bilindiği gibi namaz kılarken avret mahallini örtmek farzdır. Müslüman ve hür bir kadının elleri ve yüzü müstesna bütün bedeni avrettir. Ayaklarında ise ihtilaf vardır. Ayakların bayanlar için mahrem olup olmadığı tartışmalıdır. Mesela Şafi mezhebinde ayak avret olup, namazda ayağın açık kalması namazı bozmaktadır. Bu nedenle kadın için en uygunu bu ihtilaftan kurtulmak için çorapla namaz kılmaktır.1

dipnot

(1) Alemgir, el-Fetava’1-Hindiyye, 1/58

Eğer bunu cemaatle kılınan teravih namazında yapıyor iseniz, yani mesela tek başınıza iki rekat teravih kılıp imamla birlikte cemaatle kılınan teravih namazına kaza namazına niyetlenerek katılıyorsanız, teravih namazını on sekiz rekat eksik kılmış olursunuz ve ayrıca imama bu şekilde uymanız da caiz olmaz. Çünkü imam ile cemaatin namazı aynı olmalıdır.Oysa imamın namazı nafile iken sizin namazınız farz olmaktadır.

Eğer bunu kendi başınıza yapıyorsanız, teravih namazını eksik kılmış olursunuz. Çünkü teravih namazı 20 rekattır ve Ramazan ayına has sünnet-i müekkede bir namazdır.